Yangın Alarm ve İhbar Sistemleri
Yangın alarm ve ihbar sistemleri, olası bir yangın durumunun henüz başlangıcı sırasında algılanıp çeşitli uyarıcılar ile insanları bu durumdan haberdar etmeye yarayan sistemlerin genel adıdır. Bir yapı içerisinde kullanılması gereken tüm zayıf akım sistemlerinin belki de en önemlisi yangın alarm ve ihbar sistemleridir.
Yangın alarm sistemleri temel olarak şu bileşenlerden oluşur;
- Ortamdaki yangın durumunu henüz başlangıç aşamasında iken algılayabilecek dedektörler (optik duman dedektörü, ısı dedektörü, kombine dedektör, gaz dedektörü, ışın tipi dedektör vb.)
- Yangın durumunun gözle görülmesi durumunda insanların el ile ihbar sistemini aktif etmesine imkân veren yangın butonları
- Alarm durumunda sesli ve görsel bir şekilde insanların uyarılmasını sağlayan siren ve flaşörler
- Yangın durumunda farklı bir sistem ile etkileşime geçmek ve bu sistemleri çalıştırmak ya da durdurmak için kullanılan I/O (giriş / çıkış) modülleri
- Tüm bu sistemi kontrol eden ve yöneten kontrol panelleri.
Yangın Alarm sistemlerinin sağlıklı bir şekilde çalışması ve görevini yerine getirmesi direkt olarak insan hayatına etki ettiğinden, belirli standartlarda üretilmesi gerekmektedir. Bir yangın alarm sisteminin gerekli standartlarda üretildiği, sahip olduğu sertifikalardan anlaşılabilmektedir. Bu sertifikalar bağımsız kuruluşlar ve akredite laboratuvarları tarafından test edilerek verilmektedir. Ülkemiz, Avrupa Birliği tarafından belirlenmiş olan Yangın algılama ve ihbar sistemleri için hazırlanmış EN54 başlığı altındaki kalite standartlarına tabidir.
Yangın algılama sistemleri, çalışma şekli ve fonksiyonelliği açısından iki farklı türde üretilmektedir. Bunlardan bir tanesi Adresli diğeri de Konvansiyonel tipte yangın alarm sistemleridir.
Adresli yangın alarm sistemleri; özellikle orta ve büyük tipte işletme veya yapılar için, yangının nereden geldiğini noktasal bazda belirleyebilmek için kullanılır. Bu tip büyük boyutlardaki yapılarda, yangının hangi dedektör veya detektörlerden geldiğini hızlı bir şekilde belirlemek ve buna uygun aksiyon almak hayati önem taşır. Adresli yangın alarm sistemlerinin en temel özelliği; sistemde kullanılan tüm bileşenlerin her birinin özel bir adrese sahip olması ve ana kontrol paneli ile devamlı haberleşiyor olmasıdır. Bu sayede sistemde tüm dedektörlerin anlık durumu ile ilgili bilgi alınabilir. Fonksiyonellik açısından da adresli yangın alarm sistemleri, konvansiyonel ürünlere göre çok daha esnektir ve farklı senaryolar ile sistem tasarlamaya imkân verir.
Konvansiyonel yangın alarm sistemleri; adresli sistemler kadar esnek bir projelendirme imkanına sahip olmasalar da hem uygun maliyetleri hem de kolay kurulum ve kullanımları sayesinde özellikle daha ufak yapılarda tercih edilmektedir. Sistem dedektör bazında değil bölge (zone) bazında uyarı verir.
ATEIS Acil Anons / Sesli Alarm Sistemleri
Ülkemizde genel olarak Acil Anons Sistemi (EVAC – Emergency Voice Evacuation System) olarak bilinen, Avrupa standartlarında SESLİ ALARM SİSTEMLERİ (CEN/TS EN 54-32 : 2015E- Yangın Algılama ve Alarm Sistemleri – Bölüm 32 : Sesli Alarm Sistemlerinin planlama, dizayn, montaj, devreye alma, kullanım ve bakım yöntemleri (Fire detection and fire alarm systems – Part 32: Planning, design, installation, commissioning, use and maintenance of voice alarm systems – VAS) olarak tanımlanan sistem, yangın veya herhangi bir acil durumda alarm mesajlarının otomatik veya manuel kontrollü olarak iletimi, yayınlaması ve duyurulması amacıyla ileri teknolojinin gereklerini yerine getiren sistemlerdir.
Genel amaçlı anons iletimi ile sürekli fon müziği yayınları yapılan Genel Seslendirme / Kamu Anons (PA-Public Address / VA Voice Alarm) sistemleri aynı zamanda Acil anons / Sesli Alarm sistemleri değildir. İki sistemi birbirinden ayıran bir çok önemli özellik EN54’te tanımlanmıştır. Bununla birlikte Acil anons / Sesli Alarm sistemleri aynı zamanda genel seslendirme yayını ve sürekli fon müziği yayını yapmak üzere de kullanılabilirler.
Acil Anons ve Yangın Alarm Sistemleri Neden Birlikte Çalışmalıdır?
Binalarda can güvenliği için en önemli iki sistem, yangın alarm ve acil anons sistemidir. Yangın alarm sistemi binadaki yangın durumunu algılayarak kontrol ve alarm ekipmanlarını aktive eder ve bina tahliyesini başlatır. Yangın alarm sistemlerinin aktive ettiği bir diğer sistem acil anons ve seslendirme sistemidir. Acil anons ve seslendirme sistemi binaların tahliyesi sırasında yapılması gerekenleri binada bulunanlara sözlü mesajlarla aktarmak için kullanılır. Önceden kaydedilmiş mesajlar alarm senaryolarına göre yayınlanarak bina içerisinde bulunan kişiler bilgilendirilir. Bu yönlendirme mesajları sayesinde tahliye çok daha hızlı ve sorunsuz olarak gerçekleşir.